پاساژ (Passaje)
در لغت به معنای گذر یا گذرگاه است. در موسیقی به معنای تکهای از یک قطعه موسیقی است که نقش آن در فضای یک اثر موسیقی، دو قسمت موسیقی را به هم پیوند میدهد.
این اصطلاح گاه به لحظههایی از قطعه موسیقی گفته میشود که ناظر بر مهارت اجرایی نوازنده باشد. در دانش هارمونی نت پاساژ حرکت پرشی را تبدبل به حرکت درجه به درجه (حرکت متصل) میکند.
ترمولو
در موسیقی به اجرای پشت سر هم یک نت، ترمولو میگویند و امروزه در دو گروه از سازهای مضرابی-کوبهای و زهی از آن دو مفهوم برداشت میشود. در سازهای مضرابی (مثل تار، سه تار، گیتار) و کوبهای (مثل تمبک، تیمپانی) به نتهای کشیدهای که به صورت نت ریز اجرا میشود و در سازهای زهی به اجرای یک نت کشیده به صورت نتهای چنگ، دولاچنگ و سهلاچنگ ترمولو میگویند.
تریل یا غَلت (Trill)
علامت اختصاری «tr» نشانهای است که اگر روی یک نت گذاشته شود، آن نت و نت بالاترش به صورت پی در پی و نسبتاً تُند به اندازه طول زمانی نت اصلی اجرا میشوند.
تم (Theme) یا سوژه
به موضوعهای مورد بحث در یک کار هنری اطلاق میشود. تم ایدهای است که در یک قطعه موسیقی به ویژه قطعهای به فرم سونات یا در یک قطعه به فرم فوگ یا در قطعهای به فرم تم و واریاسیون، نقطه عزیمتی در بیان موسیقایی آن قطعه است.
تمپو (Tempo)
یکی از اصطلاحات موسیقی تمپو است که به سرعت اجرای یک قطعه موسیقی (یا قسمتی از آن) که از بسیار بسیار کند تا بسیار بسیار تند گسترش مییابد، گفته میشود. هر کدام از تمپوها نشانههایی دارند.
تنور (Tenor)
نام بازهای از صدا در موسیقی و گونهای از صدای مردانه در خوانندگی و اپرا است.
در مطالعه هارمونی معمولاً چهار قسمت صدایی مورد استفاده قرار میگیرد، بهنامهای سوپرانو، آلتو، تِنور و باس. تنور به زیرترین نوع صدای مردان گفته میشود که دامنهٔ آن بر اساس کلید سل، از نُت دو زیرخط اول تا دو بالای خط پنجم است، با این تفاوت که صدا دهندگی آن یک اُکتاو بَمتر (از سوپرانو) میباشد. این نوع صدا در آواز مردان در موسیقی ایرانی اهمیت فوق العادهای دارد و میتوان گفت که بیشتر آوازخوانهای مرد ایرانی صدایی از همین نوع را دارند. بهعنوان مثال میتوان از استادان طاهر زاده، دردشتی، تاج اصفهانی و شجریان نام برد.