یکی از نشست‌هایی که در جشنواره امسال برگزار شد مربوط به تحلیل و بررسی داستان کرم و اصلی به روایت روشن‌علی گل‌افروز در منطقه شمال‌خراسان بود.
در روز آخر جشنواره موسیقی نواحی ایران در شهر کرمان، نشست‌های پژوهشی و تحلیلی نیز برگزار شد. یکی از نشست‌هایی که در سینما تک هتل پارس تهران برگزار شد مربوط به تحلیل و بررسی داستان کرم و اصلی به روایت روشن‌علی گل‌افروز در منطقه شمال خراسان بود.
مریم قره‌سو (پژوهشگر، مدرس و اتنوموزیکولوژیست)، مژگان چاهیان(پژوهشگر موسیقی اقوام و مدرس دانشگاه) افرادی بودند که در این تشکل پژوهشی حضور داشتند. محمد اللهیاری(مدیر کل دفتر موسیقی وزارت ارشاد) و فردین خلعتبری(آهنگساز و مدرس) احمد صدری (دبیر دوازدهمین جشنواره موسیقی نواحی)، بردیا صدرنوری(مدیر جشنواره موسیقی نوای خرم)، فواد توحیدی (پژوهشگر موسیقی نواحی)، صادق چراغی (پژوهشگر موسیقی نواحی )نیز مخاطبان این نشست بودند.
منظومه‌ها اولویت موسیقی‌سازی به آوازی در منظومه‌خوانی هستند
ابتدای نشست مژگان چاهیان گفت: با توجه به تعامل قومیت‌های مختلف در منطقه خراسان‌شمالی ما با ادبیاتی در منظومه‌خوانی مواجه هستیم که می‌توانیم به آن ادبیات قومی بگوییم. داستان‌هایی که در آن انسان‌ها با زندگی مبارزه می‌کنند اما با بدبینی بیگانه هستند. این منظومه‌ها عمق اعتقادات انسان به کلام عاشقانه نشان می‌دهد و از طرفی نشانگر اولویت موسیقی‌سازی به آوازی در منظومه‌خوانی هستند.
این پژوهشگر موسیقی اقوام افزود: منظومه‌های شمال خراسان اغلب عاشقانه هستند و به زبان ترکی روایت می‌شوند. منظومه‌هایی مثل «زهره و طاهر» و «اصلی و کرم» از این دست هستند. اصلی و کرم از داستان‌های عاشقانه و معروف شمال‌خراسان است که به زبان ترکی روایت می‌شود.
در ادامه، روشن گل‌افروز بخش‌هایی از منظومه اصلی و کرم را برای مخاطبان اجرا کرد.
حضور دانشجویان تحصیل‌کرده موسیقی در جشنواره
مریم قره‌سو ضمن ارائه تاریخچه‌ای از پژوهش‌های موجود در حوزه موسیقی اقوام به شرایط فعلی حوزه پژوهش در موسیقی نواحی ایران اشاره کرد و گفت: ما کنار ابزار پژوهشی که به صوت موسیقی می‌پردازد، بخش جامعه انسانی موسیقی را داریم که به آن اتنوموزیکلوژی می‌گویند. یکی از نظریه‌های مهمی که در این حوزه مورد بررسی قرار گرفته موضوع مهم «تغییرات» است. یعنی آنچه از موسیقی اقوام ایران می‌بینیم براساس آنچه در تغییرات بنیادین زندگی انسان‌ها در مناطق مختلف صورت گرفته بافت خود را تغییر یافته می‌بیند اما مواجهه ما با این تغییرات باید چگونه باشد؟ ما قطعا دل‌مان نمی‌خواهد اینها از بین برود چراکه دوست نداریم در این حوزه آشنایی‌زدایی اتفاق بیفتد. در عین حال ما قطعا نمی‌توانیم از این تغییرات جلوگیری کنیم. ما باید این تغییرات را بپذیریم و کاری کنیم که تصویر موسیقی امروز براساس یک قاعده روش‌مند توسط پژوهشگر ثبت شود.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: در این پروسه ثبت موسیقی امروز آنچه باید انجام داد به کارگیری درست از ابزاری است که در دسترس داریم. ما در این حوزه نیازمند متخصصانی هستیم که بتوانند با شکلی مستدل با روش‌های درست موسیقی نواحی را ثبت کرد. اصلا همین جشنواره موسیقی نواحی می‌تواند موسیقی‌ها را در موقعیتی قرار می‌دهد که خودشان را در یک موقعیت باز تعریف قرار دارد. شرایطی که در وجوه منفی و مثبت آن می‌تواند دربرگیرنده شرایط مثبتی باشد. خوشبختانه ما در جشنواره موسیقی نواحی امسال شرایطی را فراهم کردیم که از دانشجویان تحصیل‌کرده موسیقی دعوت کنیم تا در این جشنواره حضور داشته باشند و شرایطی را فراهم کنند که بتوانند براساس روش‌های علمی تحقیق بین دریای پرگوهر موسیقی نواحی به ثبت علمی آنها اقدام کنند.
ایران مهم‌ترین حوزه ادبیات عاشیق‌ها در سراسر دنیا
پرفسور علی قافقازیالی(مدرس و پژوهشگر موسیقی ملل) از کشور ترکیه نیز در بخش سوم نشست به موضوع «جایگاه داستان‌های فولکلوریک در فرهنگ مردمی ایران» پرداخت و گفت: مهم‌ترین منطقه در سراسر دنیا در حوزه ادبیات عاشیق‌ها ایران است که یک رنگین‌کمان فرهنگی است و صرفا هم مربوط به فرهنگ ترک‌ها نمی‌شود و در برگیرنده اقوام دیگری است که می‌توان به آنها اشاره کرد. بنده در تحقیقاتی که از چین تا جنوب سیبری داشتم به این نکته دست پیدا کردم که ایران از همه این نقاط دنیا وسیع‌تر است و می‌توان گفت حوزه فرهنگی در ایران با تمام نقاطی که من در آن پژوهش می‌کنم یک تنه برابری می‌کند.
وی با ارائه توضیحاتی مشروح درباره جایگاه داستان‌ها در فرهنگ مردمی ایران و ارتباط آن با موسیقی بیان کرد: ۲۲ سال در ایران تحقیقات میدانی انجام دادم و این تحقیقات در گستره وسیعی صورت گرفته که مرتبط با مقام های موسیقایی و سایر گونه های مرتبط با این موضوع را شامل می شده است.